تحلیل فضایی محیط‌های شهری برای مکانیابی پارک‌های محله‌ای نمونه موردی: شهر مراغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه مطالعات محیطی، پژوهشکدۀ تحقیق و توسعۀ علوم انسانی (سمت)، تهران، ایران

2 استادیار،گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

3 استادیار، گروه طراحی شهری، دانشکدۀ معماری و شهرسازی،دانشگاه هنر، تهران، ایران

چکیده

فضای سبز شهری، از جمله کاربری‌هایی است که توزیع و پراکنش آن در سطح شهر از اهمیت بالایی برخوردار است، به‌نحوی که برای سنجش توسعه پایدار شهرها از آن به عنوان یک فاکتور مهم استفاده می‌شود. همچنین پراکنش مناسب فضای سبز شهری و دسترسی مناسب به آن از الزامات شهرسازی نوین است. شهر مراغه از شهر‌های میانی استان آذربایجان شرقی است که از پراکنش متناسب فضای سبز شهری برخوردار نیست. بر این اساس، در این پژوهش با هدف کمک به بهینه‌سازی فضای سبز این شهر، روشی برای تحلیل فضایی کاربری‌های موجود و مکانیابی پارک‌ همسایگی ارائه شده است. در این فرایند معیارهای اولویت اراضی، دسترسی به شریان‌های فرعی و اصلی، نزدیکی به مراکز آموزشی و فرهنگی، دوری از کاربری‌های مزاحم، مرکزیت نسبت به محله و فاصله از پارک‌های موجود به عنوان معیارهای مکانیابی مورد ارزیابی قرار گرفته است. به منظور تعیین مکان مناسب برای احداث پارک در واحد همسایگی از روش‌های تحلیل سلسله‌مراتبی و تاپسیس و همچنین تئوری فازی در محیط نرم‌افزار GIS استفاده شده است. نتایج بدست آمده نشان می دهد که 13.3 درصد از اراضی شهر مراغه برای احداث پارک محله‌ای کاملا سازگار و 6 درصد نیز کاملا ناسازگار است. همچنین نتایج نشان‌دهنده کارایی بالای روش پیشنهادی در تحلیل فضایی کاربری‌ها و انتخاب عرصه‌های مناسب توسعه پارک در واحدهای همسایگی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Spatial analysis of urban environments for locating neighborhood parks (Case study: Maragheh city)

نویسندگان [English]

  • Majid Ramezani Mehrian 1
  • Auob Manuchehri Miandoaab 2
  • Hossein Khosravi 3
1 the institute for Research and Development in the Humanities (SAMT)
2 Urmia University
3 Art University
چکیده [English]

The quality of urban green space and its distribution is one of the important factors in urban sustainable development. Appropriate distribution and accessibility of urban green space are the requirements of new urbanism. The city of Maragheh is one of the middle cities of East Azerbaijan province in which the distribution of urban green space is inappropriate. Accordingly, in this study, with the aim of helping to optimize the green space of this city, a method for analyzing the existing land-uses and locating neighborhood parks has been presented. In this process, the criteria including land priorities, access to secondary and main arteries, proximity to educational and cultural centers, avoidance of inconsistent uses, centrality to the neighborhood, and appropriate distance from existing parks were considered as factors of assessment. In this order, Analytic Hierarchy Process (AHP) and TOPSIS, and fuzzy theory have been used in the GIS software environment. The results show that 13.3% of Maragheh city are completely compatible with the construction of neighborhood parks and 6% are completely incompatible. The results also show the high efficiency of the proposed method in analyzing land uses and selecting suitable areas for park development in neighboring units.

کلیدواژه‌ها [English]

  • site slection
  • park
  • neighborhood unit
  • fuzzy logic
  • Maragheh city

مراجع

پورجعفر، م.ر.، منتظرالحجه، م.، رنجبر، ا.، و کبیری، ر. (1391). ارزیابی توان اکولوژیکی به‌منظور تعیین عرصه‌های مناسب توسعه در محدودۀ شهر جدید سهند. جغرافیا و توسعه، 28، 11-22.
پور احمد، ا.، مهدی، ع.، و مهدیان بهنمیری، م. (1391). بررسی مناطق مستعد توسعۀ شهری با استفاده از روش ارزیابی چندمعیاره (MCE) در محیط GIS-مورد پژوهش شهرستان بابلسر. چهارمین همایش علمی سراسری دانشجویی جغرافیا.
کامیابی، س.، و الیانی، س. (1398). محیط جغرافیایی و توسعۀ فضایی روستاشهر ماکلوان با تأکید بر حوزۀ اقتصاد روستایی. اقتصاد فضا و توسعۀ روستایی، 4، 81ـ98.
Aburas, M. M., Abdullah, S. H., Ramli, M. F., & Asha’ari, Z. H. (2017). Land Suitability Analysis of Urban Growth in Seremban Malaysia, Using GIS Based Analytical Hierarchy Process. Procedia Engineering, 198, 1128-1136.
Abedi, Kh., Ojaghi, M., Outaghi, T., Masoud, M., & Mahmoud M. (2011). The Application of Multi-Criterion Evaluation (SMCE) in Urban Waste Landfill Recovery (Case Study of Tabriz City). Journal of Environmental Economics, , p 51
Alavipoor, F. S., Karimi, S., Balist, J., & Khakian, A. H. (2016). A geographic information system for gas power plant location using analytical hierarchy process and fuzzy logic. Global Journal of Environmental Science and Management, 2(2), 197-207.
Arefiev, N, Vitaly T, and Vladimir B. (2015). GIS-based fuzzy method for urban planning. Procedia Engineering, 117, 39-44.
Atkinson, D. M., Deadman, P., Dudycha, D., & Traynor, S. (2005). Multi-criteria evaluation and least cost path analysis for an arctic all-weather road. Applied Geography, 25(4), 287-307.
Bonham-Carter, G. F. (1991). Integration of geoscientific data using GIS. Geographic information systems: principle and applications. Longdom, London, 171-184.
Chang, N. B., Parvathinathan, G., & Breeden, J. B. (2008). Combining GIS with fuzzy multicriteria decision-making for landfill siting in a fast-growing urban region. Journal of environmental management, 87(1), 139-153.
Dostál, P., & Kruljacová, A. (2019). Evaluation of University Quality via Fuzzy Logic.
Fan, F., Wang, Y., Qiu, M., & Wang, Z. (2009). Evaluating the temporal and spatial urban expansion patterns of Guangzhou from 1979 to 2003 by remote sensing and GIS methods. International Journal of Geographical Information Science, 23(11), 1371-1388.
Ghadiry, M., & Firoozi Jahang, F. (2018). Location of Air Ambulance Using Combined ANAP Fuzzy Method of Demak Fuzzy in Arc GIS, Journal of Hospital, year 17, Issue 19.
Ghanbarzadeh, H., Behnifar, A., & Saberi Tollaye, R. (2015). Risk assessment of drinking water resources in mountainous villages using topsis technique and hierarchical analysis process (Case study: Brodood village, Kashmar city). Journal of Rural Research and Planning.(In Persian).
 Gdoura, K., Anane, M., & Jellali, S. (2015). Geospatial and AHP-multicriteria analyses to locate and rank suitable sites for groundwater recharge with reclaimed water. Resources, Conservation and Recycling, 104, 19-30.
Heirs, H. R., Shiran, Gh., & Azizi Hasanoun, H. (2015). Location of bus stations with ANP and Fuzzy logic (GIS Case Study: Khorramabad). Journal of Planning Research, vol. 6, Issue 23, Winter 2013, 55-76.
Hernández, A. B., & Hidalgo, D. B. (2020). Fuzzy Logic in Business, Management and Accounting. Open Journal of Business and Management, 8(06), 2524.
Hydarzadeh, H., Balisth, J., & Karimi, S. (2017). Modeling and estimating the ecotourism power distribution with TOPSIS and FAHP, Logic. (Reading: Shahrud city), Journal of Environmental research, 15 .(In Persian).
Korepazan, A. (2008). Principles of the Theory of Fuzzy Collections and Its Applications in Modeling Water Engineering Issues, First Edition, Jahad Publishing University, Amirkabir University of Technology .
Karm, A., & Mohammadi, A. (2009). Evaluation and zoning of land suitability for physical development of Karaj city And peripheral lands based on natural factors and method of hierarchical analysis process (AHP) Quarterly, Journal of Natural Geography, Lhrastan.
Kuang, W., Chi, W., Lu, D., & Dou, Y. (2014). A comparative analysis of megacity expansions in China and the US: Patterns, rates and driving forces. Landscape and Urban Planning, 132, 121-135.
Lee, J. W., & Kim, S. H. (2000). Using analytic network process and goal programming for interdependent information system project selection. Computers & Operations Research, 27(4), 367-382.
Linard, C., Gilbert, M., Snow, R. W., Noor, A. M., & Tatem, A. J. (2012). Population distribution, settlement patterns and accessibility across Africa in 2010. PloS one, 7(2), e31743.
Liu, R., Zhang, K., Zhang, Z., & Borthwick, A. G. (2014). Land-use suitability analysis for urban development in Beijing. Journal of environmental management, 145, 170-179.
Li, S., Juhász-Horváth, L., Pedde, S., Pintér, L., Rounsevell, M. D., & Harrison, P. A. (2017). Integrated modelling of urban spatial development under uncertain climate futures: a case study in Hungary. Environmental Modelling & Software, 96, 251-264.
Malczewski, J. (2000). On the use of weighted linear combination method in GIS: common and best practice approaches. Transactions in GIS, 4(1), 5-22.
Merlin, P. (2000). Methodes Quantitative and Space Urban Publisher. University of Paris, Paris.
Milesi, C., Elvidge, C. D., Nemani, R. R., & Running, S. W. (2003). Assessing the environmental impacts of human settlements using satellite data. Management of Environmental Quality: An International Journal, 14(1), 99-107.
Momoh, J. A., & Zhu, J. Z. (1998, October). Application of AHP/ANP to unit commitment in the deregulated power industry. In SMC'98 Conference Proceedings. 1998 IEEE International Conference on Systems, Man, and Cybernetics (Cat. No. 98CH36218) (Vol. 1, pp. 817-822). IEEE.
Motacan, Shakiba, Pour Ali, Nourmfar; Ali Akbar, Alireza, Seyed Ali, Hossein. (2008). Appropriate location for waste dumping using GIS. Journal of Environmental science, 6th year. The second issue.
Myagmartseren, P., Buyandelger, M., & Brandt, S. A. (2017). Implications of a spatial multicriteria decision analysis for urban development in Ulaanbaatar, Mongolia. Mathematical Problems in Engineering, 2017.
Pleho, J., & Avdagic, Z. (2008, May). Fuzzy model in urban planning. In FS’08 Proceedings of the 9th WSEAS International Conference on Fuzzy Systems, World Scientific and Engineering Academy and Society (WSEAS), Stevens Point (pp. 156-160).
Robinson, D. T., Murray-Rust, D., Rieser, V., Milicic, V., & Rounsevell, M. (2012). Modelling the impacts of land system dynamics on human well-being: Using an agent-based approach to cope with data limitations in Koper, Slovenia. Computers, Environment and Urban Systems, 36(2), 164-176.‏ Ronald Eastman, J. (2012). IDRISI Selva manual. Clark University. Sitio web: www. clarklabs. org.
Seto, K. C., Dhakal, S., Bigio, A., Blanco, H., Delgado, G. C., Dewar, D., ... & Ramaswami, A. (2014). Human settlements, infrastructure and spatial planning.
Sevenant, M., & Antrop, M. (2007). Settlement models, land use and visibility in rural landscapes: Two case studies in Greece. Landscape and urban planning, 80(4), 362-374.‏
Saaty, T. (1990). The Analytic Hierarchy Process: Planning, Priority Setting, Resource Allocation. The Analytic Hierarchy Process Series, vol. I.
Tian, G., Qiao, Z., & Zhang, Y. (2012). The investigation of relationship between rural settlement density, size, spatial distribution and its geophysical parameters of China using Landsat TM images. Ecological Modelling, 231, 25-36.
Zhang, Z., Xiao, R., Shortridge, A., & Wu, J. (2014). Spatial point pattern analysis of human settlements and geographical associations in eastern coastal China—A case study. International journal of environmental research and public health, 11(3), 2818-2833.
Zhang, Z., Yang, X., & Xiao, R. (2015). Fractal characterization of settlement patterns and their spatial determinants in coastal zones. ISPRS International Journal of Geo-Information, 4(4), 2728-2741.
Zimmermann, H. J., & Zysno, P. (1980). Latent connectives in human decision making. Fuzzy sets and systems, 4(1), 37-51.
Ziaian, P. (2011). Determination of the optimal direction of the expansion of Mashhad city using multi-factor evaluation model, RS, and GIS, Journal of Geographical Society of Iran, Sh, 30, Tehran.
Taleshi, M., & Ghobadi, A. (2012). Urban land use sustainability assessment through evaluation of compatibility matrix case study: Karaj City. OIDA International Journal of Sustainable Development, 3(1), 57-64.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار