ارزیابی اثرات تنوع فعالیت‏های اقتصادی زنان روستایی بر تاب‏آوری سکونتگاه‏های روستایی در برابر بیماری کرونا (مطالعۀ موردی: بخش مرکزی شهرستان نکا)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران، ایران

2 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم و زمین، دانشگاه شهید بهشتی ایران

3 کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه زنجان

10.30487/hmes.2023.1986473.1031

چکیده

امروزه بحث تاب‌آوری نقاط سکونتگاهی جزو مهم‌ترین مباحث مطالعاتی دنیا به‌شمار می‌رود. ازآنجایی‌که جهان به‌طور پیوسته و مداوم درگیر مسائل متعددی ازجمله حوادث طبیعی و انسانی است، ضرورت دارد تا سکونتگاه‌های ایمنی در برابر مخاطرات انسانی و طبیعی داشته باشیم. در طی قرون گذشته، جهان شاهد برخی از اپیدمی‏ها و پاندومی‏های همه‏گیر پیش‌بینی‌نشده‏ای چون شیوع سل، فلج اطفال، وبا، ایدز، آنفلوانزا، سارس و اخیراً کووید­19 بوده است. بنابراین افزایش یا بهبود توان ظرفیتی یک سیستم برای ایستادگی و بازیابی در برابر اپیدمی‏ها بسیار مهم است. در این
پژوهش هدف ارزیابی اثرات تنوع فعالیت‏های اقتصادی زنان روستایی بر تاب‏آوری سکونتگاه‏های روستایی در برابر بیماری کرونا در سکونتگاه‏های روستایی بخش مرکزی شهرستان نکاست. این پژوهش یک مطالعۀ کاربردی و کمی است. بنابراین، نتایج آن می‌تواند توسط کاربران نهایی مختلف مانند روستاییان، محققان دانشگاهی، برنامه‌ریزان و تصمیم‌گیرندگان در سطوح مختلف برنامه‌های مدیریت همه‌گیری کووید­19 مورد استفاده قرار گیرد. به‌عبارت‌دیگر به توسعۀ برنامه‌های
تاب‌آوری برای جوامع روستایی در کشورهای در حال ‌توسعه مانند ایران کمک می‌کند.


 
نتایج نشان داد که سطح تاب‏آوری اقتصادی و کالبدی سکونتگاه‏های روستایی بخش مرکزی شهرستان نکا در سطح پایین‏تر از متوسط ارزیابی است، همچنین سطح تاب‏آوری اجتماعی در سطح متوسط است. براساس آزمون رگرسیون خطی متغیر تنوع فعالیت‏های اقتصادی زنان با بتای 428/0 بیشترین تأثیر را بر تاب‌آوری خانوارهای کشاورز روستایی داشته است. همچنین متغیرهای تنوع فعالیت‏های اقتصادی زنان در بخش کشاورزی و غیرکشاورزی نیز به‌طور مستقیم بر افزایش تاب‌آوری خانوارهای روستایی تأثیرگذار هستند.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of the effects of the diversity of rural women's economic activities on the resilience of rural settlements against the corona disease (Case study: Central part of Neka city)

نویسندگان [English]

  • Yaghob Abdali 1
  • Arefeh Ramezani Haji Mahalle 2
  • Adeleh Ramezani Haji Mahalle 3
1 Ph.D. Researcher, Geography and Urban Planning, University of Tehran, Iran
2 MA in Geography and Urban Planning, Department of Human Geography, Faculty of Science and Earth, Shahid Beheshti University, Iran
3 Master of Geography and Rural Planning, Zanjan University
چکیده [English]

Today, the discussion of the resilience of residential areas is considered one of the most important study topics in the world. Since the world is constantly and constantly involved in many issues including natural and human accidents, it is necessary to have safe settlements against human and natural hazards. During the past centuries, the world has seen some unexpected epidemics and pandemics such as the outbreak of tuberculosis, polio, cholera, AIDS, influenza, Sars and recently, Covid-19. Therefore, increasing or improving the capacity of a system is very important for standing and recovering from epidemics. In this research, the aim is to evaluate the effects of the diversity of rural women's economic activities on the resilience of rural settlements against corona disease in the rural settlements of the central part of Neka city. This research is a practical and quantitative study. The results showed that the level of economic and physical resilience of the rural settlements in the central part of Neka city is lower than the average assessment, and the level of social resilience is at the average level. According to the linear regression test, the variation of women's economic activities with a beta of 0.428 has had the greatest impact on the resilience of rural farming households.Also, the variables of the diversity of women's economic activities in the agricultural and non-agricultural sector are directly influencing the increase of the resilience of rural households.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Diversity of economic activity
  • village women
  • resilience
  • Covid-19
  • Neka

مراجع

ابدالی، ی.، حاتمی نژاد، ح.، زنگنه شهرکی، س.، پوراحمد، ا.، و سلمانی، م. (1401). تحلیل شاخص‏های تاب‏آوری شهری در برابر مخاطرۀ سیل با رویکرد آینده‏پژوهی (مورد مطالعه: شهر خرم‏آباد). آینده‌پژوهی ایران، 7 (1)، 1­26.
بهرامی، س.، سرور، ر.، و اسدیان، ف. (1396). تحلیلی بر وضعیت تاب‏آوری محلات شهر سنندج (مطالعۀ موردی: محلات سرتپوله، شالمان و حاجی‏آباد). مطالعات محیطی هفت حصار، 6 (22)، 45­62.
جوان، ج.، علوی‏زاده، س ا.، و کرمانی، م. (1390). نقش متنوع‏سازی فعالیت‏های اقتصادی در توسعۀ پایدار روستایی (مطالعه موردی: شهرستان سمیرم). فصلنامۀ جغرافیا، 9 (29)، 43­17.
رضایی، م.ر. (1392). ارزیابی تاب‏آوری اقتصادی و نهادی جوامع شهری در برابر سوانح طبیعی (مطالعۀ موردی: زلزله‏های محله‏های شهر تهران). مدیریت بحران. 2 (3)، 36­25.
رمضانی حاجی محله، ع. (1401). ارزیابی اثرات تنوع فعالیت‏های اقتصادی بر تاب‏آوری سکونتگاه‏های روستایی در برابر بیماری کرونا (مطالعۀ موردی: بخش مرکزی شهرستان نکا). پایان‏نامۀ کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان.
صالحی، ا.، آقا بابایی، م.، سرمدی، ه.، و فرزاد بهتاش، م. (1390). بررسی میزان تاب‏آوری محیطی با استفاده از مدل شبکه علیت. فصلنامه محیط‏شناسی، 37 (59)، 99­112.
علوی‌زاده، س ا. (1389). نقش متنوع‏سازی فعالیت‏های اقتصادی در توسعۀ پایدار روستایی (مطالعه موردی: شهرستان سمیرم). رسالۀ دکتری، استاد راهنما: جعفر جوان، دانشگاه فردوسی مشهد.
عموزاد خلیلی، س.، رشیدی، ا.، و انزایی، ا. (1396). تحلیل اثرات کیفیت زندگی بر امنیت روستاهای پیراشهری (نمونۀ مورد مطالعه: روستاهای پیرامون شهرستان نکا). اندیشۀ جغرافیایی، 9 (17)، 99­118.
غیاثوند، ا.، و عبدالشاه، ف. (1395). مفهوم و ارزیابی تاب‏آوری اقتصادی ایران. پژوهش‏نامۀ اقتصادی، 15 (59)، 187­161.
موسی کاظمی، س.م. (1401). چالش‌های سکونتگاه‌های شهری در عصر همه‌گیری کووید­19. مطالعات محیط انسان ساخت، 1 (1)، 299­329.
 
Ainuddin, S., & Kakar, K. M. (2015). Status of Community Resilience in Disaster Prone Districts of Baluchistan, Pakistan. Open Journal of Earthquake Research, 4(04), 126.
Aldrich, D. P., & Meyer, M. A. (2015). Social capital and community resilience. American behavioral scientist, 59(2), 254-269.
Alizadeh, H., & Sharifi, A. (2021). Analysis of the state of social resilience among different socio-demographic groups during the COVID- 19 pandemic. International Journal of Disaster Risk Reduction, 64, 102514.
Allan, P., & Bryant, M. (2010, March). The critical role of open space in earthquake recovery: a case study. In EN: Proceedings of the 2010 NZSEE Conference (2010, Nueva Zelandia) (pp. 1-10).
Almedom, A. M. (2005). Resilience, hardiness, sense of coherence, and posttraumatic growth: all paths leading to “light at the end of the tunnel”?. Journal of loss and trauma, 10(3), 253-265.
Arnold, M., & de Cosmo, S. (2015). Building social resilience: Protecting and empowering those most at risk. Washington, DC.
Berke, P. R., & Campanella, T. J. (2006). Planning for postdisaster resiliency. The ANNALS of the american academy of political and social science, 604(1), 192-207.
Borrion, H., Kurland, J., Tilley, N., & Chen, P. (2020). Measuring the resilience of criminogenic ecosystems to global disruption: A case-study of COVID-19 in China. Plos one, 15(10), e0240077.
Brownjohn, J., & Aktan, E. (2013). Improving resilience of infrastructure: The case of bridges.
Callaghan, E. G., & Colton, J. (2008). Building sustainable & resilient communities: a balancing of community capital. Environment, development and sustainability, 10(6), 931-942.
Constas, M., Frankenberger, T. R., Hoddinott, J., Mock, N., Romano, D., Bene, C., & Maxwell, D. (2014). A common analytical model for resilience measurement: causal framework and methodological options. Resilience Measurement Technical Working Group, FSiN Technical Series Paper, 2, 52.
Cox, R. S., & Hamlen, M. (2015). Community disaster resilience and the rural resilience index. American Behavioral Scientist, 59(2), 220-237.
Currie, M., McMorran, R., Hopkins, J., McKee, A. J., Glass, J., Wilson, R.,... & Atterton, J. (2021). Understanding the response to Covid-19-Exploring options for a resilient social and economic recovery in Scotland’s rural and island communities.
Cutter, S. L., Barnes, L., Berry, M., Burton, C., Evans, E., Tate, E., & Webb, J. (2008). A place-based model for understanding community resilience to natural disasters. Global environmental change, 18(4), 598-606.
Dhanaraj, S. (2016). Economic vulnerability to health shocks and coping strategies: evidence from Andhra Pradesh, India. Health policy and planning, 31(6), 749-758.
Engle, N. L. (2011). Adaptive capacity and its assessment. Global environmental change, 21(2), 647-656.
Ferguson, C. E., Tuxson, T., Mangubhai, S., Jupiter, S., Govan, H., Bonito, V.,... & Waide, M. (2022). Local practices and production confer resilience to rural Pacific food systems during the COVID-19 pandemic. Marine Policy, 137, 104954.
Food and Agriculture Organization (FAO). (2020). Social Protection and COVID-19 Response in Rural Areas.
Ghosh, A., Nundy, S., Ghosh, S., & Mallick, T. K. (2020). Study of COVID-19 pandemic in London (UK) from urban context. Cities, 106, 102928.
Gonzales, P., & Ajami, N. K. (2017). An integrative regional resilience framework for the changing urban water paradigm. Sustainable Cities and Society, 30, 128-138.
Hallaj, Z., Sadighi, H., Farhadian, H., & Bijani, M. (2021). Human ecological analysis of farmers’ pro‐environmental behaviour in the face of drought: Application of Norm Activation Theory. Water and Environment Journal, 35(4), 1337-1347.
He, S., Wang, D., Li, Y., Zhao, P., Lan, H., Chen, W.,... & Chen, X. (2021). Social-ecological system resilience of debris flow alluvial fans in the Awang basin, China. Journal of Environmental Management, 286, 112230.
Hémond, Y., & Robert, B. (2012). Preparedness: the state of the art and future prospects. Disaster Prevention and Management: An International Journal.
Hosseini, S., Barker, K., & Ramirez-Marquez, J. E. (2016). A review of definitions and measures of system resilience. Reliability Engineering & System Safety, 145, 47-61.
Huck, A., & Monstadt, J. (2019). Urban and infrastructure resilience: Diverging concepts and the need for cross-boundary learning. Environmental Science & Policy, 100, 211-220.
International Fund for Agricultural Development (IFAD). Small-Scale Farmers Can Help Build Resilient Food Systems in a Post–COVID-19 World. (2020). Available online at: https://www.ifad.org/en/web/latest/blog/asset/41903536 (accessed January 10, 2022). [Ref list]
Ivanov, D. (2021). Lean resilience: AURA (Active Usage of Resilience Assets) framework for post-COVID-19 supply chain management. The International Journal of Logistics Management.
Jha, A. K., Miner, T. W., & Stanton-Geddes, Z. (Eds.). (2013). Building urban resilience: principles, tools, and practice. World Bank Publications.
Keck, M., & Sakdapolrak, P. (2013). What is social resilience? Lessons learned and ways forward. Erdkunde, 5-19.
Lucini, B. (2013). Social capital and sociological resilience in megacities context. International Journal of Disaster Resilience in the Built Environment.
Masten, A. S., & Motti-Stefanidi, F. (2020). Multisystem resilience for children and youth in disaster: Reflections in the context of COVID-19. Adversity and resilience science, 1(2), 95-106.
Matthews, E. C., Sattler, M., & Friedland, C. J. (2014). A critical analysis of hazard resilience measures within sustainability assessment frameworks. Environmental Impact Assessment Review, 49, 59-69.
Millett, G. A., Jones, A. T., Benkeser, D., Baral, S., Mercer, L., Beyrer, C., … Sullivan, P. (2020). Assessing Differential Impacts of COVID-19 on Black Communities. Annals of Epidemiology.
Mishra, S. V., Gayen, A., & Haque, S. M. (2020). COVID-19 and urban vulnerability in India. Habitat international, 103, 102230.
Mueller, J. T., McConnell, K., Burow, P. B., Pofahl, K., Merdjanoff, A. A., & Farrell, J. (2021). Impacts of the COVID-19 pandemic on rural America. Proceedings of the National Academy of Sciences, 118(1), 2019378118.
Norris, F. H., Stevens, S. P., Pfefferbaum, B., Wyche, K. F., & Pfefferbaum, R. L. (2008). Community resilience as a metaphor, theory, set of capacities, and strategy for disaster readiness. American journal of community psychology, 41(1), 127-150.
Rockström, J. (2003). Resilience building and water demand management for drought mitigation. Physics and Chemistry of the Earth, Parts A/B/C, 28(20-27), 869-877.
Rose, A., & Krausmann, E. (2013). An economic framework for the development of a resilience index for business recovery. International Journal of Disaster Risk Reduction, 5, 73-83.
Saja, A. A., Teo, M., Goonetilleke, A., & Ziyath, A. M. (2018). An inclusive and adaptive framework for measuring social resilience to disasters. International journal of disaster risk reduction, 28, 862-873.
Saja, A. A., Teo, M., Goonetilleke, A., & Ziyath, A. M. (2021). Assessing social resilience in disaster management. International Journal of Disaster Risk Reduction, 52, 101957.
Shafieezadeh, A., & Burden, L. I. (2014). Scenario-based resilience assessment framework for critical infrastructure systems: Case study for seismic resilience of seaports. Reliability Engineering & System Safety, 132, 207-219.
Shamsuddin, S. (2020). Resilience resistance: The challenges and implications of urban resilience implementation. Cities, 103, 102763.
Sharifi, A., & Khavarian-Garmsir, A. R. (2020). The COVID-19 pandemic: Impacts on cities and major lessons for urban planning, design, and management. Science of the Total Environment, 749, 142391.
Shehu, A., & Sidique, S. F. (2015). The effect of shocks on household consumption in rural Nigeria. The Journal of Developing Areas, 353-364.
Tendall, D. M., Joerin, J., Kopainsky, B., Edwards, P., Shreck, A., Le, Q. B.,... & Six, J. (2015). Food system resilience: Defining the concept. Global Food Security, 6, 17-23.
Tilio, L., Murgante, B., Trani, F. D., Vona, M., & Masi, A. (2011, June). Resilient city and seismic risk: A spatial multicriteria approach. In International Conference on Computational Science and Its Applications (pp. 410-422). Springer, Berlin, Heidelberg.
Valizadeh, N., Ghazani, E., Akbari, M., & Shekarkhah, J. (2022). How Do Collective Efficiency and Norms Influence the Social Resilience of Iranian Villagers Against the COVID-19? The Mediating Role of Social Leadership. Frontiers in Public Health, 10.
Waibel, H., Grote, U., Min, S., Nguyen, T. T., & Praneetvatakul, S. (2020). COVID-19 in the Greater Mekong Subregion: how resilient are rural households? Food Security.
World Health Organization. (2020). WHO Director-General’s opening remarks at the media briefing on COVID-19-11 March 2020.
Yazdanpanah, M., Abadi, B., Komendantova, N., Zobeidi, T., & Sieber, S. (2020). Some at Risk for COVID-19 Are Reluctant to Take Precautions, but Others Are Not: A Case From Rural in Southern Iran. Frontiers in Public Health, 8.
Yazdanpanah, M., Zobeidi, T., Moghadam, M. T., Komendantova, N., Loehr, K., & Sieber, S. (2021). Cognitive theory of stress and farmers’ responses to the COVID 19 shock; a model to assess coping behaviors with stress among farmers in southern Iran. International Journal of Disaster Risk Reduction, 64, 102513.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار