چالش‌های سکونتگاه‌های شهری در عصر همه‌گیری کووید 19

نوع مقاله : مقالة نظری/مروری

نویسنده

دانشیار گروه جغرافیا، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

سکونتگاه‌های انسانی (بویژه شهری) در ارتباط منسجم با جهان طبیعی با طیف گسترده ‌ای از چالش‌های مختلف روبرو هستند. برای بهزیستی شهروندان ضروری است این چالش‌ها در چارچوب سه رکن پایداری یعنی زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی و پنج بعد حیاتی؛ مردم، سیاره زمین، رفاه، صلح و مشارکت که از مفاهیم مهم اهداف توسعه پایدار هستند مورد توجه قرار گیرند. دستور کار شهری جدید سازمان ملل متحد تغییر پارادایم مبتنی بر علم شهرها را ارائه می دهد و استانداردها و اصولی را برای برنامه ریزی، ساخت، توسعه، مدیریت و بهسازی نواحی شهری در امتداد پنج رکن اصلی اجرای آن: سیاست‌های شهری، قوانین و مقررات شهری، برنامه‌ریزی و طراحی شهری، اقتصاد محلی و امور مالی شهرداری، و مدیریت محلی طرح می‌کند. همه‌گیری کووید-19 بر زندگی در سراسر جهان تأثیر گذاشت. این بیماری همه‌گیر باعث نوسانات زیادی در شاخص زیست پذیری سکونتگاه‌های شهری شده است. همچنین بر نحوه تعامل مردم و استفاده از فضای باز عمومی در شهرهای سراسر جهان تأثیر گذاشته است. از دیگر تاثیرات، افزایش میزان استرس، افسردگی و بیماری های روانی در مناطق شهری در سطح جهان است. در این مقاله ضمن بیان چالش‌های سکونتگاه‌های شهری بویژه در عصر همه‌گیری کووید 19 و تاثیراتی که بر زیست پذیری شهرها داشته، به رویکرد برنامه‌ریزی و طراحی انسان محور به شهرهای آینده در چارچوب شهر ترمیمی در مواجهه با تاثیرات این همه‌گیری پرداخته می‌شود

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Challenges of Urban Settlements during the Covid-19 pandemic

نویسنده [English]

  • Seyyed Mehdi Mousakazemi
Geography department, Social Sciences Faculty. Payame Noor University
چکیده [English]

Human settlements (especially urban ones) face a wide range of challenges in connection with the natural world. These challenges are essential for the well-being of citizens within the framework of three pillars of sustainability, namely environmental, social and economic, and five vital dimensions; People, planet earth, prosperity, peace and participation are important concepts of sustainable development goals. The new UN Urban Agenda proposes a paradigm shift based on urban science and sets standards and principles for the planning, construction, development, management and improvement of urban areas along its five main pillars: urban policies, laws and regulations, Plans urban planning and design, local economy and municipal finance, and local management. The Covid-19 pandemic affected life around the world. This pandemic has caused many fluctuations in the viability index of urban settlements. It has also affected the way people interact and use public open space in cities around the world. Other effects include increased stress, depression and mental illness in urban areas around the world. In this article, while expressing the challenges of urban settlements, especially in the era of the Covid-19 pandemic, and the effects it has on the livability of cities, the human-centered planning and design approach to future cities within the restorative city in the face of the effects of this pandemic is discussed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban Challenges
  • Covid-19 pandemic
  • Urban livability
  • Restorative city

مراجع

حسینی، س.س.، مهردانش، گ.، و لقمان، ف. (1399). تأثیر ویروس کرونا کووید-19‎بر اقلیم و آب و هوای شهر و سلامتی شهروندان در برنامه‌ریزی شهری. جغرافیا و روابط انسانی، 3(2)، 91-119.
حیدری، م.ت.، رسول‌زاده، ز.، حسنعلی‌زاده، م.، و نصرتی هشی، م. (1400). تبیین اثرات حکم‌روایی مطلوب شهری بر تاب‌آوری اجتماعی شهروندان در برابر اپیدمی کووید-19 (مطالعۀ موردی: شهر تبریز). شهر پایدار، 4(4)، 17-33.
رهنما، م.ر.، و بازرگان، م. (1399). مدل‌سازی الگوی پخش فضایی ویروس کووید-۱۹ در مناطق روستایی و شهری ایران. اقتصاد فضا و توسعۀ روستایی، ۹ (۳۳) ، 25ـ۴۸.
سالاری سردری، ف.، و کیانی، ا. (1399). مدیریت شهری و کووید-۱۹: تحلیل شهر سالم در شهر مرزی زابل و شهر صنعتی عسلویه. چشم‌انداز شهرهای آینده، ۱ (۴)، 1ـ۲۲.
غلامی، ح.، پناهی، ع.، و احمدزاده، ح. (1399). آینده‌پژوهی تاب‌آوری سکونتگاه‌های شهری در برابر مخاطرات محیطی با تأکید بر پاندمی کرونا (مطالعۀ موردی: شهر تبریز). جغرافیا و مخاطرات محیطی، 9(4)، 179-199.
قاسمی، ا. (1399). پیامدهای کرونا بر شهر و شهرسازی آینده. ارزیابی تأثیرات اجتماعی، 1(2) (ویژه‌نامۀ پیامدهای شیوع ویروس کرونا-کووید ـ19)، 227-253.
کاویانی، ا.، افضلیان، خ.، صحاف، م.خ.، سیدالحسینی، س.م (1400). تأثیر همه‌گیری کووید-19 بر ویژگی‌های کالبدی ـ رفتاری فضاهای عمومی مطالعۀ موردی: شهر مشهد. شهر پایدار، 4(4)، 1-15.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات زیربنایی (1399). بررسی ابعاد آثار گسترش ویروس کرونا بر حوزۀ شهری و شهرسازی.
مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران (1400). اهم اقدامات شهرهای بزرگ جهان و کلان‌شهرهای ایران در مقابله با ویروس کرونا.
Antonovsky, A. (1979). Health, Stress and Coping. San Francisco: Jossey-Bass.
Blau, M., & Fingerman, K. L. (2009). Consequential Strangers: The Power of People Who Don’t Seem to Matter… but Really Do. New York: W. W. Norton.
Dahiya, B. (2022). Advances in 21st Century Human Settlements. Springer Nature Singapore Pte Ltd.
Dye, C. (2008). Health and Urban Living. Science, 319 (5864), 766–769.
Economist Intelligence Unit (2021). The global liveability index 2021.
Gillibrand, K. (2015). Off the Sidelines: Speak Up, Be Fearless, and Change Your World. New York: Ballantine Books.
Hartig, T. (2007). Three Steps to Understanding Restorative Environments as Health Resources. in C. Ward Thompson and P. Travlou (eds). Open Space, People Space, 163–80, Oxford: Taylor and Francis.
Hartig, T., Catalano, R., Ong, M., & Syme, S. L. (2013). Vacation, Collective Restoration, and Mental Health in a Population. Society and Mental Health, 221(3), 3-36.
Joiner, T. E. (2005). Why People Die by Suicide. Cambridge: Harvard University Press.
Kaplan, R., & Kaplan, S. (1989). The Experience of Nature: A Psychological Perspective. New York: Cambridge University Press.
Kaplan, S. (1995). The Restorative Benefts of Nature: Toward an Integrative Framework. Journal of Environmental Psychology, 15 (3), 169–82.
Keyes, C. L. M. (2007). Promoting and Protecting Mental Health as Flourishing: A Complementary Strategy for Improving National Mental Health. American Psychologist, 62 (2), 95–108.
Keyes, C. L. M. (2019). Can Biophilic Cities Promote Flourishing?. Biophilic Leadership Summit, Serenbe, 28 April.
Kunzig, R. (2019). Rethinking Cities. National Geographic (April), 70–97.
Laugesen, K., Baggesen, L. M., Schmidt, S. A. J., Glymour, M. M., Lasgaard, M., Milstein, A., Sørensen, H. T., Adler, N. E., & Ehrenstein, V. (2018). Social Isolation and All-Cause Mortality: A Population-Based Cohort Study in Denmark. Scientifc Reports, 8 (1), 1–8.
Lederbogen, F., Kirsch, P., Haddad, L., Streit, F., Tost, H., Schuch, P., Wüst, S., Pruessner, J. C., Rietschel, M., Deuschle, M., & Meyer-Lindenberg, A. (2011). City Living and Urban Upbringing Affect Neural Social Stress Processing in Humans. Nature, 474 (7352), 498–501.
Lindström, B., & Eriksson, M. (2005). Salutogenesis. Journal of Epidemiology and Community Health, 59 (6), 440–2.
Mitchell, R. J. (2013). What Is Equigenesis and How Might It Help Narrow Health Inequities?. Centre for Research on Environment, Society and Health) CRESH). 8 November. Available online: https://cresh.org.uk/2013/11/08/what-is-equigenesis-and-how-might-it-help-narrow-health-inequalities.
Mitchell, R. J., Richardson, E. A., Shortt, N. K., & Pearce, J. R. (2015 (. Neighborhood Environments and Socioeconomic Inequalities in Mental Well-Being. American Journal of Preventive Medicine, 49 (1), 80–4.
Patel, V., Saxena, S., Lund, C., Thornicroft, G., Baingana, F., Bolton, P., Chisholm, D., Collins, P. Y., Cooper, J. L., Eaton, J., & Herrman, H. (2018). The Lancet Commission on Global Mental Health and Sustainable Development. The Lancet, 392 (10157): 1553–1598.
Population Reference Bureau (2020). 2020world population data sheet. In: Population Reference Bureau, Washington, D.C.
Richard, A., S. Rohrmann, C. L. Vandeleur, M. Schmid, J. Barth and M. Eichholzer (2017). Loneliness Is Adversely Associated with Physical and Mental Health and Lifestyle Factors: Results from a Swiss National Survey. PLOS One, 12(7), e0181442.
Roe, J., & McCay, L. (2021). Restorative cities: urban design for mental health and wellbeing. Bloomsbury Publishing Plc, London.
Rutter, H., Savona, N., Glonti, K., Bibby, J., Cummins, S., Finegood, D. T., Greaves, F., Harper, L., Hawe, P., Moore, L., & Petticrew, M. (2017). The Need for a Complex Systems Model of Evidence for Public Health. The Lancet, 390 (10112), 2602–4.
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2001). On Happiness and Human Potentials: A Review of Research on Hedonic and Eudaimonic Wellbeing. Annual Review of Psychology, 52 (1), 141–66.
Seligman, M. E. P. (2011). Flourish: A Visionary New Understanding of Happiness and Well-Being. New York: Free Press.
Smallman-Raynor, M. R., Cliff, A. D., Ord, J. K., & Haggett, P. (2022). A Geography of Infection: Spatial Processes and Patterns in Epidemics and Pandemics. Oxford University Press.
Staats, H. (2012). Restorative Environments. in S. D. Clayton (ed.). The Oxford Handbook of Environmental and Conservation Psychology, 445, New York: Oxford University Press.
Ulrich, R. S. (1983). Aesthetic and Affective Responses to Natural Environment. in I. Altman and J. F. Wohlwill (eds). Behavior and the Natural Environment, Human Behavior and Environment, Advances in Theory and Research, vol. 6, 85—125, New York: Plenum.
Ulrich, R. S., Simons, R. F., Losito, B. D., Fiorito, E., Miles, M. A., & Zelson, M. (1991). Stress Recovery during Exposure to Natural and Urban Environments. Journal of Environmental Psychology, 11 (3), 201–30.
UN-Habitat (2020). The new urban agenda illustrated. UN-Habitat, Nairobi.
UN-Habitat and WHO (2020). Integrating Health in Urban and Territorial Planning: A Sourcebook. Geneva: UN-HABITAT and World Health Organization.
United Nations (2015) Transforming our world: the 2030 agenda for sustainable development. In: Sustainable Development Knowledge Platform https://sustainabledevelopment.un.org /post 2015/ transformingourworld/ publication.
United Nations (2016a). Agenda for Sustainable Development, United Nations (UN). Available online: http://www.un.org/sustainabledevelopment/health.
United Nations (2016b). Sustainable Development Goal 11, United Nations (UN (. Available online: https://sustainabledevelopment.un.org/sdg11.
United Nations (2017). New Urban Agenda: Quito Declaration on Sustainable Cities and Human Aettlements for All, Habitat III, Quito.
UnitedNations (2021). The 17Goals. Department of Economic and Social Affairs. Sustainable Development, New York
Vos, T., Barber, R. M., Bell, B., Bertozzi-Villa, A., Biryukov, S., Bolliger, I., Charlson, F., Davis, A., Degenhardt, L., Dicker, D., & Duan, L. (2015). Global, Regional, and National Incidence, Prevalence, and Years Lived with Disability for 301 Acute and Chronic Diseases and Injuries in 188 Countries, 1990–2013: A Systematic Analysis for the Global Burden of Disease Study 2013. The Lancet, 386, 743-800.
WHO (2001). Mental Health: New Understanding, New Hope, Geneva: World Health Organization (WHO).
WHO (2004). Promoting Mental Health: Concepts, Emerging Evidence, Practice (Summary Report). Geneva: World Health Organization.
WHO (2008). Closing the Gap in a Generation: Health Equity through Action on the Social Determinants of Health, Geneva: World Health Organization (WHO).
WHO (2016). Global Report on Urban Health: Equitable Healthier Cities for Sustainable Development. Geneva: World Health Organization.
WHO (2017). International Classifcation of Diseases, Geneva: World Health Organization (WHO).
 
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار